GELİŞİMİN BİR PARÇASI “ERGENLİK”

İnsan anne karnından başlayıp hayatının sonu kadar ilerleyen sürede büyüme, gelişme ve olgunlaşma gösterir. Büyüme dediğimiz vücudumuzda fiziksel olarak meydana gelen ve ölçülmesi mümkün olan niteliklerdeki ilerlemelerdir. Gelişme ise fiziksel ya da değil bireyin herhangi bir alanda büyüme olgunlaşma ve öğrenme ile birlikte sürekli ilerleme kaydeden değişmesidir.

Dünyaya gelişimizden hayatımızın sonuna kadar belirli dönemlerden ve bu dönemler içinde gerçekleştirmemiz beklenen görevlerden geçeriz.  Yaşa bağlı olarak geçtiğimiz bu dönemlere gelişim dönemi, gerçekleştirmemiz beklenen görevlere de gelişim görevleri adı verilir.

Ergenlik döneminde gerçekleşmesi beklenen gelişim görevleri ise şunlardır:

·      Toplumsal sorumluluk alma isteği duyma

·      Erkeksi veya kadınsı sosyal role tam olarak erişme

·      Bedenini kabul ederek etkili şekilde kullanma

·      Ahlak sistemi, ideolojiler, kendine has değerler sistemi kazanma

·      Mesleğini seçme

·      Cinsel olgunluğa erişme

·      Duygusal bağımsızlığı kazanma

·      Evlilik ve aile hayatına hazırlanma

Gelişim fiziksel, sosyal, bilişsel ve duygusal anlamda gerçekleşir. Fiziki olarak bedenimizde bir takım büyüme ve olgunlaşmalar gözlenir. Boy uzaması, kadın ya da erkek fiziksel görünümüne tam anlamıyla ulaşılması, cinsel organlarda olgunlaşma ve fiziksel değişimlerin olması…vb.  sosyal anlamda; arkadaş çevremiz, ilgilendiğimiz konular, dikkatimizi çeken uğraşlar farklılık gösterir. Duygusal anlamda; daha hassas ve kırılgan ya da asi bir yapıya sahip olmamız mümkün. Bilişsel olarak da daha sorgulayıcı, analiz edici, kendine ait değerler ve çıkarımlar oluşturan bireyler haline gelebiliriz. 16 yaşına geldiğimizde bu gibi değişim ve gelişmeler ile birlikte aile ve toplumda bir yetişkinden farklı algılanmayız.

ERGENLİK DÖNEMİNDE KİŞİSEL BAKIM

Ergenlerde ter bezlerinin sayıca ve hacim olarak artmaları sonucu, ter kokusu bazen rahatsız edecek derecelere ulaşır. Ergenlikte fiziksel hareketler yoğunlaşıyor. Ergenlerdeki ter kokusu nasıl engellenir?

Bir ergenin kişisel temizliğinin artık kendisi tarafından yapılması gerekir. Tuvaletlerden sonra ve yiyeceklere dokunmadan önce ellerin yıkanması bir alışkanlık haline gelmelidir. Her sabah kalkıldığında yüzün su ve sabunla yıkanması, her gün yapılan işlere göre banyo yapmak bir başka temizlik uygulamasıdır. Vücut temizliği ile pek çok hastalığın önüne geçilmektedir. Soğuk algınlıkları, hepatit, ishalli hastalılar, cildin mantar hastalıkları, cildin mikrobik hastalıkları, paraziter hastalıklar bunlardan bazılarıdır. Ergenlerde ter bezlerinin sayıca ve hacim olarak artmaları sonucu, ter kokusu bazen rahatsız edecek derecelere ulaşır. Ter kokusunun kaynağı vücut yüzeyinde bulunan mikropların (bakterilerin) teri parçalamasıdır. Özellikle koltuk altı ve ayaklarda koku barizdir. Bu bölgelerin hafif sabun ve suyla yıkanması gerekir. Deodorant kullanılması önerilir. Deodorant temizlik aracı olarak değil, koku giderici olarak etkindir. En güzeli banyo yapmak veya yapılamıyorsa koltuk altını önce sabunlu bezle silmek sonra da su ile iyice yıkamak ve temizlemektir. Aktivitesi fazla olanlarda ter kokusu daha fazla olur.

Ergenlerin saçlarındaki kepekler için ne yapılmalıdır?

Ergenlerde saçlarda yağlanma ve kepek oluşumu sık görülür. Sağlıklı saçlar için düzenli yıkanmak gerekmektedir. Haftada en az bir veya iki defa saçların yıkanması ve diğer günlerde de fırça ile taranarak saçların arasına giren tozlardan, kir ve ölü kıllardan arındırılması gerekmektedir. Saç kurutmak için kullanılan havlular sert olursa saç uçları çatallanabilir. Elektrikli kurutucu aletlerin saça çok yakın tutulmaması gerekir, saç ve saçlı deriye zararları dokunabilir, yanıklara sebebiyet verilebilir.

Özellikle saçlarında kepeklenme olan ergenler şampuan seçiminde nelere dikkat etmeliler?

Kepeklenmeler için sık sık ve çok sıcak olmayan su ile saçları yıkamak faydalıdır. Ancak hekime danışmadan saçlar için yararlı olduğu düşünülen hiçbir madde kullanılmamalı, hiçbir uygulama yapılmamalıdır. Şampuanların esası, kolay çözünebilir yağ eritici bir madde ihtiva etmeleridir. Şampuanlara ayrıca koku, renk ve yoğunlaştırıcı maddelerde ilave edilir. Bu eklentiler saçlı deride tahrişlere ve alerjilere neden olabilir. Ergenlere; aileleri tarafından saçlarının taranıp, düzenli olmaları gerektiği belirtilmelidir. Dış görünümün, insanlar arasındaki ilişkide ve kendini iyi hissetme de önemli etkisi vardır.

Kız çocuklarında, ergenlikte görülen tüylenmeye hirsutizm denilmektedir. Bu tüylenme, androjen fazlalığına veya etkisinin artmasına bağlı olabilir.

Kızlarda makyaj yapmak zararlı olur mu?

Ergen kızlarda güzelliklerini daha belirgin hale getirebilmek için göz çevresi ve kirpiklere makyaj amacıyla sürülen maddelerin kaliteli olması gereklidir. Göz çevresinde ve yüzde alerjik ya da mikrobik sorunlarla karşılaşılabilir. Makyaj yapılıyorsa her akşam yatmadan önce muhakkak göz çevresinde ve yüzde kullanılan makyaj artıkları uygun solüsyonlar kullanılarak ya da su ve sabunla temizlenmelidir. Yüz temizliği, her sabah kalkıldığında yapılmalıdır. Sabunlar uygun PH içeren, kokulu olmayan düz sabunlar olmalıdır. Aknesi olanlar için sabah yüz temizliği daha da önemlidir.

Kullanılan aksesuarlar konusunda bir uyarınız var mı?

Kulağa küpe takılacaksa alerji yapma özelliği çok az olan altın ya da gümüş tercih etmelidir. Kulak deliği açılırken kullanılan delici aletin ve ardından takılan ipin ya da halkanın mutlaka mikropsuz olması gerekir. Aksi takdirde kulak memesi iltihapları oluşabilir. Hepatit, AIDS gibi hastalıklar bulaşabilir.

Genital bölge ve koltuk altındaki tüyler için ne yapılmalıdır?

Genital bölgedeki kıllar testosteron etkisinde olup, sert ve kıvrımlı kıllardır. Kıllı deride ter bezleri çok fazla sayıdadır. Bu nedenle terleme ve terleme sonrasında koku çok daha fazla rahatsız edici olabilir. Bundan başka terlemeden dolayı kirlenme ve cildimizde mikropların yerleşmesi çok daha kolay olmaktadır. Mikroorganizmaların bu bölgeye yerleşmesi ile kaşıntı, kızarıklık, ısı artışı gibi iltihabi belirtiler ortaya çıkabilir. Sık banyo yapılarak dış genital organ ve koltuk altı temizliği sağlanmalıdır veya su ile bu bölgeler temizlenmelidir. Uzamış tüyler temizlenmelidir.

Ergenlik döneminde kızlarda kıllanma artar mı?

Kız çocuklarında, ergenlikte görülen tüylenmeye hirsutizm denilmektedir. Bu tüylenme, androjen fazlalığına veya etkisinin artmasına bağlı olabilir. Kız çocuklarındaki tüylenme ciddi psikolojik ve fizyolojik rahatsızlıklara neden olur. Tüylenme erkeksi karakterde olup; bıyık, favori, göbek altı tüylenmesi söz konusudur. Ailede özellikle kadınlarda tüylenmeler fazla olabilir yani genetik yatkınlık söz konusudur. Genellikle kıl folliküllerinin daha fazla androjenle uyarılması veya androjene aşırı hassasiyet sonucu oluşan hirsutizmde, tüylenmeye neden olan hormon artışının overlerden mi yoksa böbrek üstü bezinden mi olduğu araştırılmalıdır. Sıklıkla herhangi bir neden bulunmaz ve ailesel yatkınlık düşünülür. Eğer hirsutizmle birlikte obezite ve adet düzensizliği de olursa polikistik over hastalığı düşünülür.

Bu şikâyetleri olan hastalar mutlaka endokrinolojik incelemeden geçirilmeli, gerekli tetkikler yapıldıktan sonra tedavi edilmelidirler.

Ergenlerde ayak kokuları için ne yapılır?

Ayakların yıkanması terden dolayı kokunun önlenmesi ve mantar, bakteri gibi mikroorganizmaların ve alerjik hastalıkların önlenmesi için gereklidir. Ayaklar düzenli olarak yıkanmalı ve her yıkamadan sonra havlu ile iyice kurutulmalıdır. Ayak sağlığı için pamuklu çoraplar daha uygundur.

Bazı ergenler sık banyoyu tercih ederken bazıları da banyo yapmaktan hoşlanmıyor. Banyo neden önemlidir?

Banyo yapmak deri yüzeyinde bulunan mikropların, kirlerin, terin uzaklaştırılması ve dökülen yüzeysel hücrelerin atılması için gereklidir. Banyo yaparak hem beden temizlenir hem de ruhsal temizlik sağlanır. Banyo zindelik ve mutluluk verir. 30–40 derece civarında sıcaklıkta, su ve sabun kullanılarak deri ovulmalı ve kir atılmalıdır. Her banyodan sonra iç çamaşırı değiştirilmelidir.

       Düzenleyen: Psikolojik Danışman ve Rehber Öğretmen Eda BİLGİÇ

          Kaynak: https://www.florence.com.tr